Betta Longfin male

Επιστημονική ονομασία: Betta splendens.
Άλλες ονομασίες: Siamese fighting fish
Ελληνικό Όνομα: Μονομάχος.
Κατηγορία νερού: Γλυκού νερού.
Γενική κατηγορία: Λαβυρινθόψαρα ή Αναβαντίδες (Anabantidae).
Οικογένεια: Anabantoidei.
Υποοικογένεια: Belontiidae.
Καταγωγή: Κατάγεται από την Ασία, στην κεντρική και δυτική Ταϊλάνδη

Βιότοπος που ζει: Ζει σε φυτείες ρυζιού (ορυζώνες) και σε κανάλια.
Τελικό μέγεθος: 5 με 7 εκατοστά (χωρίς το ουραίο πτερύγιο) με τα αρσενικά να είναι λίγο μεγαλύτερα από τα θηλυκά.
Ηλικία: Ζει στο ενυδρείο κατά μέσο όρο 2 χρόνια, αν και έχουν αναφερθεί και περισσότερα. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τρόπο διαβίωσης του πριν το αποκτήσουμε, καθώς και από τις πρώτες εβδομάδες της ζωής του.

Συνθήκες Νερού:
PH: 6-7.5
GH: 4-12°dGH
Θερμοκρασία: 22-28°C

Προτεινόμενα λίτρα κράτησης: Πάνω από 20 σε καλά φυτεμένο ενυδρείο για μια αξιοπρεπή σχετικά διαβιώσει προσωπικά προτείνω 50 λίτρα ενυδρείο
Διαχωρισμός φύλλου: Κύρια διαφορά στην εμφάνιση είναι ότι τα αρσενικά έχουν αρκετά μεγαλύτερα πτερύγια σε σχέση με τα θηλυκά και πιο φανταχτερά χρώματα.

Σχήμα σώματος: Τα αρσενικά έχουν συνήθως πιο λεπτό ή «πλακέ» σώμα αντίθετα από τα θηλυκά που έχουν πιο στρογγυλεμένο και παχύ, ειδικά στην περιοχή που βρίσκεται αμέσως πίσω από την περιοχή της «κοιλιάς». Στην περιοχή αυτή, μεταξύ «κοιλιάς» και έδρας, βρίσκονται πλευρικά οι ωοθήκες στα θηλυκά. Σε μερικούς ανοιχτούς χρωματισμούς τα βλέπουμε σαν ανοιχτόχρωμες επιμήκεις δομές που ξεκινούν από τα πλευρικά πτερύγια και εκτείνονται προς το οπίσθιο μέρος του σώματος. Επίσης, επειδή το μέγεθος των ωοθηκών μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και την αναπαραγωγική κατάσταση του θηλυκού. Τα θηλυκά έχουν γενικά κοντύτερα πτερύγια από τα αρσενικά. Ειδικά στην περίπτωση των plakat θηλυκών τα πτερύγια είναι πολύ κοντά και έχουν συγκεκριμένο σχήμα. Στα αρσενικά plakat, τα κοιλιακά πτερύγια είναι αρκετά πιο μακριά, ενώ στα θηλυκά σχετικά κοντά. Επίσης, το εδρικό πτερύγιο στα αρσενικά είναι μεγαλύτερο απʼότι στα θηλυκά και στο οπίσθιο τμήμα του δημιουργεί μια μυτερή κορυφή προς τα κάτω. Στα θηλυκά είναι συνήθως πιο στενό, πιο ομοιόμορφο και ξεκινώντας από την έδρα συνεχίζει σχεδόν παράλληλα προς το σώμα μέχρι τον ουραίο μίσχο.

Κοινωνική συμπεριφορά: Πρόκειται για μοναχικό είδος με προσωπικότητα, Είναι πολύ έξυπνο ψάρι και πολλοί υποστηρίζουν ότι αναγνωρίζει αυτόν που το φροντίζει. Ταυτόχρονα όμως είναι κ από τα πιο αδικημένα ψάρια μιας και το πλεονέκτημά τους να αναπνέουν ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά και η ιδιαιτερότητα τους να μην συμβιώνουν με άλλα ψάρια του ίδιου είδους η με ψάρια με μεγάλα πτερύγια έχει κάνει τους εμπόρους να τα διατηρούν σε μικρά δοχεία συνήθως ποτηράκια με αποτέλεσμα να έχουν μία από τις χειρότερες διαβιώσεις.

Το γεγονός ότι όντως αν βρεθούν δυο αρσενικά μαζί, αρπάζονται. Αυτό οφείλεται στο ότι στη φύση κάθε ψάρι συνήθως κρατάει μια μικρή περιοχή (η οποία κατά καιρούς αλλάζει) όπου φτιάχνει φωλιά και περιμένει να περάσει κάποιο θηλυκό για να ζευγαρώσουν. Αν περάσει άλλο αρσενικό θα προστατέψει με κάθε μέσο αυτήν την περιοχή. Στη φύση βέβαια σπάνια μονομαχούν μέχρι θανάτου, συνήθως το ψάρι που χάνει τη μάχη απομακρύνεται, ενώ σε μια γυάλα αναγκάζεται να μείνει εκεί και να σκοτωθεί από το πιο δυνατό. Το γεγονός ότι συνήθως οι μονομάχοι μπαίνουν σε μικρές γυάλες που τις θεωρούν περιοχή τους, επεκτείνει και την επιθετικότητα αυτή είτε σε ένα θηλυκό αν δεν είναι έτοιμοι για ζευγάρωμα είτε σε κάποιο άλλο είδος που ο μονομάχος θεωρεί «παρείσακτο».

Ο μονομάχος κάθε άλλο παρά άγριο ψάρι μπορεί να χαρακτηριστεί. Είναι ένα μικρό ψάρι (5-7 εκ), και πολύ αργό ψάρι σαν σωματότυπος, σε σχέση με ψάρια ίδιου μεγέθους πιο «ανοιχτού» νερού. Πιο πολύ κινδυνεύει ο ίδιος από παρά πολλά είδη ακόμα και του μεγέθους του παρά το αντίθετο.

Ο λόγος που έχει πάρει το όνομα του είναι ότι αν βρεθεί με άλλον αρσενικό σε ένα ενυδρείο. Εκτός αν το ενυδρείο είναι τεράστιο με παρά πολλές κρυψώνες, θα κυνηγιούνται και θα μάχονται μέχρι ο ένας να νικηθεί πράγμα που σημαίνει θάνατο στον μικρό κλειστό χώρο του ενυδρείου αφου ο χαμένος δεν μπορεί να φύγει, επίσης θα γίνει επιθετικός με ένα θηλυκό σε ένα ενυδρείο, αν το θηλυκό δεν είναι έτοιμο να ζευγαρώσει, ή μετά το ζευγάρωμα για να προστατέψει τα αυγά. Στην ουσία είναι αυτό που λέμε υπερπροστατευτικός πατέρας ακόμα και από την μάνα.

Πάρα πολλοί χομπίστες κρατούν μονομάχους σε μικρά ενυδρεία από 10 μέχρι 30 λίτρα. Αυτόν τον χώρο τον θεωρεί περιοχή του ο μονομάχος, και όταν μπει άλλο είδος είτε είναι ψάρι είτε γαρίδες ή ακόμα και σαλιγκάρια πχ apple snail, θα επιμένει να το ενοχλεί πολύ ή λίγο, έως ότου το άλλο είδος πεθάνει η από τα χτυπήματα η από το στρες.

Σε ένα ενυδρείο πάνω από 100 λίτρα με αρκετά φυτά και ξύλα, και με αργή σχετικά ροή νερού ένας μονομάχος άνετα μπορεί να συμβιώσει με μικρά ήρεμα ψάρια. Αρκεί να αποφύγουμε ψάρια επιθετικά ή ψάρια που τους αρέσει να τσιμπολογάνε τα μακριά πτερύγια τους όπως πχ μεγάλα barbs ή μεγάλα danios υπάρχουν ένα σωρό είδη που μπορούν να συγκατοικήσουν μαζί του χωρίς να τον ενοχλούν η να τα ενοχλεί όπως τα gouramies με κατάλληλες συνθήκες όπως αρκετά μεγάλη επιφάνεια νερού και επιπλέοντα φυτά ώστε να κάνουν, η όπως botias, τα μικρά rasbora κ ίσως μικρά barbs ή zebra danios.
Αν απευθυνθούμε σε είδη από άλλες περιοχές μπορούμε να βάλουμε μικρά Tetra και Corydoras, ή ζωοτόκα εκτός από τα αρσενικά Guppies που οι μεγάλες ουρές μπορούν να ξεγελάσουν τον μονομάχο θυμίζοντας του ουρές του είδους του μικρές και πολλά άλλα μικρά ήσυχα είδη, που έχουν τις ίδιες απαιτήσεις παραμέτρους νερού και περιβάλλοντος.

Ζώνη Κολύμβησης: Η ζώνη κολύμβησης του κατά κύριο λόγο είναι στην επιφάνεια γιατί αναπνέει και ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά εξερευνά και επιβλέπει όλο το ενυδρείο.

Διατροφή: Είναι σαρκοφάγο ψάρι μιας και στην φύση τρέφεται κυρίως με έντομα και λαύρες κουνουπιών, άρα έχει ανάγκη από τροφή με αυξημένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες.
Στο εμπόριο υπάρχουν τροφές ειδικά για μονομάχους, ζωντανές – αποξηραμένες – κατεψυγμένες κ.α.
Καλό είναι που και που να τον ταΐζουμε με βρασμένο αρακά γιατί θεωρείτε ότι είναι δυσκοίλιο ψάρι.
Επίσης καλό είναι για καλύτερη υγεία να του δίνουμε τακτικά τροφή αφού πριν την έχουμε εμποτίσει με βιταμίνες
Αν οι τροφές είναι φρέσκες τότε καλό είναι να τους δίνουμε τροφή με βιταμίνες περίπου κάθε 15 ημέρες.

Αναπαραγωγή: Αναπαράγεται όλες τις εποχές αφού έχουμε προετοιμάσει κατάλληλα το ζευγάρι , καθώς και το ενυδρείο αναπαραγωγής του.
Ο αρσενικός φτιάχνει φυσαλίδες στην επιφάνεια του νερού, και το θηλυκό αφού έχει παρουσιάσει δείγματα ότι είναι έτοιμο για ζευγάρωμα (συνήθως φαίνονται κάθετες ρίγες στο σώμα του), ζευγαρώνουν κάτω από την φωλιά με τον αρσενικό να αγκαλιάζει το θηλυκό και να γονιμοποιεί τα αυγά που αρχίζουν και πέφτουν από το σώμα του θηλυκού και ανεβάζει τα αυγά με το στόμα του στην φωλιά.
Αυτή η διαδικασία διαρκεί συνήθως 2 – 6 ώρες και από εκεί και μετά το θηλυκό πρέπει να απομακρυνθεί σε άλλο χώρο, ο αρσενικός αναλαμβάνει την φύλαξη της φωλιάς και των μικρών τις πρώτες 3-4 μέρες.
Ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στο ενυδρείο τα αυγά κάνουν να εκκολαφθούν 24 – 48 ώρες.

Ασθένειες ψαριού: Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητος στο fin rot λόγο των πτερυγίων του. Πρέπει να δίνεται προσοχή στην διακόσμηση του ενυδρείου που κρατούνται, έτσι ώστε να μην έχει αιχμηρά αντικείμενα όπως πέτρες και ξύλα κατά τα άλλα δεν έχει διαφορά από τα άλλα ψάρια

Γενικές πληροφορίες για το είδος και ιδιαιτερότητες του μονομάχου: Έχουν την ιδιαιτερότητα να διαθέτουν ένα όργανο, τον λαβύρινθο, που τους επιτρέπει να αναπνέουν ατμοσφαιρικό αέρα. Αυτό το όργανο βρίσκεται πάνω από τα βράγχια τους και είναι μόνιμα γεμάτο αέρα. Οι μονομάχοι μπορούν να αναπνέουν με τον λαβύρινθο και τα βράγχια, αλλά αν πρέπει να αναπνέουν μόνο με τα βράγχια σύντομα θα έχουν πρόβλημα ασφυξίας. Θα παρατηρήσουμε ότι ανεβαίνουν συχνά στην επιφάνεια του νερού για να πάρουν αέρα. Ο αέρας που αναπνέουν πρέπει να έχει την θερμοκρασία του νερού γιατί αλλιώς τους δημιουργούνται σοβαρά προβλήματα.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα των λαβυρινθόψαρων είναι η θέση των εσωτερικών οργάνων μέσα στο σώμα τους. Αυτά ευρίσκονται στο μπροστά μέρος του σώματος τους και το υπόλοιπο μέρος καταλαμβάνεται από τον νηκτική κύστη. Με αυτό το όργανο είναι σε θέση να ρυθμίζουν το βάθος στο οποίο βρίσκονται χωρίς άλλες κινήσεις.

Επιπλέον τους δίνει την δυνατότητα να αντιλαμβάνονται τον παραμικρό κραδασμό του νερού και μαζί με τον λαβύρινθο λειτουργούν σαν ενισχυτής και των παραμικρών ήχων, πράγμα που χρειάζονται όταν ευρίσκονται σε θολά νερά για να αντιλαμβάνονται εγκαίρως τους φυσικούς εχθρούς τους

Συμβουλές για διατήρηση και αγορά μονομάχου: Αγοράζουμε ένα ενυδρείο σχετικά μικρό, κατά προτίμηση μου τουλάχιστον 30 λίτρα. Ο λόγος είναι πως σε μικρότερα ενυδρεία και ψάρι δεν μπορεί να ζήσει, αλλά κυρίως οι παράμετροι στις μετρήσεις σε αμμωνία, νιτρώδη, νιτρικά, θερμοκρασία ,ph (αν το ρίχνουμε) ανεβοκατεβαίνουν πολύ πιο γρήγορα, ιδίως σε αλλαγές νερού, αν δεν δίνουμε τη δέουσα προσοχή.

• Βάζουμε θερμαντήρα. Ο Θερμαντήρας κρατάει μια σταθερή θερμοκρασία χωρίς τις αναπόφευκτες αυξομειώσεις της θερμοκρασίας.
• Ένα φίλτρο ούτε πολύ μεγάλο αλλά ούτε και πολύ μικρό. οι μονομάχοι είναι αργοκίνητα ψάρια και θέλουν χαμηλές ροές νερού στην γυάλα και να μην κάνει πλυντήριο το ενυδρείο.
• Μέσα βάζουμε εκτός από σφουγγάρι και βιολογικό υλικό όπου σε αυτά τα μικρά προτείνω σιποράξ το οποίο το βάζουμε σε καλτσόνακι ή τούλι έτσι ώστε στην συντήρηση του δεν χύνεται το υλικό.
• Μέτριο φωτισμό γιατί οι μονομάχοι δεν θέλουν πολύ έντονο.
• Αντιχλώριο που βάζουμε κάθε φορά που κάνουμε αλλαγή εκτός και αν έχουμε αντίστροφη όσμωση ή φίλτρο άνθρακα.
• Θερμόμετρο, η προτεινόμενη θερμοκρασία είναι οι 26 βαθμοί Κελσίου.. Οι θερμαντήρες πολλές φόρες μπορεί να δείχνουν λάθος, ή μπορούμε να βάλουμε ηλεκτρονικό ελεγκτή θερμοκρασίας όπως έναν STC.
• Στρώνουμε το ενυδρείο πριν βάλουμε μέσα το ψάρι.
• Όταν επιλέγουμε τον μονομάχο κοιτάμε να μην είναι άκρως ταλαιπωρημένοι (δύσκολο με τις συνθήκες που τους κρατάνε τα πετσοπ) και κοιτάμε πάντα να μην έχουν φαγωμένα πτερύγια. Ποτέ μα ποτέ δεν αγοράζουμε άκρως ταλαιπωρημένους μονομάχους η που τους βλέπουμε σε ποτηράκια κ ακατάλληλες συνθήκες γιατί θα συνεχίσουν να φέρνουν και να τους διατηρούν έτσι

Είδη μονομάχων: Τα είδη των μονομάχων διακρίνονται ανάλογα με το σχήμα των πτερυγίων και τους χρωματισμούς τους. Στους άγριους μονομάχους έχουμε τα 4 χρωματικά στρώματα. Το μαύρο, το κόκκινο, το ιριδίζουν και το κίτρινο, μετά όμως από ατελείωτες διασταυρώσεις υπάρχουν πολλοί συνδυασμοί πέρα των βασικών χρωμάτων πλέον στο εμπόριο. Οι μονομάχοι αρχικά χωρίζονται με βάση το σχήμα της ουράς τους και έπειτα με το σχέδιο τους και τέλος με τον χρωματισμό τους.